kunst

het was november 1985. De lokale 11.11.11. groep veilde kunst, voor het goede doel. Kunst van plaatselijke artiesten, in het dorp waar ik opgroeide. Ik was als 17-jarige de jongste 'kunstenaar' die wat geschonken had, 4000 frank leverde het op. Een zwartwit simpel grafietportret van één of andere zwarte mensenrechtenactivist. Er kroop dus véél grafiet in dat portret. Maar ik weet nog hoe ik me erbij voelde, 'kunstenaar' genoemd te worden. Bwèèk, voor mij was het op korte tijd tot een scheldwoord gedegradeerd. Ik vond mezelf geen kunstenaar, was er gewoon geen, ik was gewoon een halve autistische 'savant' met een raar talent, maar kunstenaar? jongens toch. In deze tijden ben je een kunstenaar als je jezelf zo noemt, meer is er niet aan. Kunstenaar zijn heeft in onze tijden niks meer met talent en kunde te maken, maar gewoon: het willen zijn. Gevoel voor marketing met excentriciteit kunnen combineren. Of zonder gevoel voor marketing in de marginaliteit ermee blijven. Deze tijden, wat zeg ik? De tijden dat kunstenaars gewoon vaklui waren zoals hoefsmeden of glasblazers, maar dan met penseel of beitel... die ligt ondertussen wel al héél ver achter ons.

ik wilde het wel worden: iemand die van tekenen of beitelen haar beroep zou maken. Liever dan prinses of zangeres, liever dan dierenarts of piloot. Ook liever dan architect. Dus ging ik ervoor en koos voor de kunsthumaniora. Nadien heb ik jarenlang een allergie aan het woord 'concept' gehad, en was elke kunsttempel iets om in een boog omheen te lopen. Trop is teveel. Joseph Buys of Nam June Paik, ze kwamen mijn oren uit. Het SMAK, gruwgruw, de biennale... waar was die alweer? helemaal verdrongen... De hoogdagen van het conceptualisme, of hoe het intellect de kunst bepaalde. Ik zou niet weten of er al iets veranderd is ondertussen. Ik heb mezelf nadien het cultuurbarbarisme opgelegd.

maar ik speelde het spelletje mee, ik was niet van plan er jaren op de schoolbanken aan te verliezen, en ik mocht mijn medeleerlingen wel. Ik spendeerde vele uren in de stedelijke bibliotheek en op het plaatselijke stort. De woorden uit de bibliotheek, de bucht van het stort, en dan simpel de spullen wat manipuleren en wat vage verbanden leggen. Verbanden leggen is niet moeilijk, het in volle ernst met een ranzig geniaal ondertoontje verkopen is wat anders. Maar ik slaagde met glans... ik hoorde bij de 20% studenten die vlekkeloos doorstroomde naar het laatste jaar. En zeveren dat ik leerde... dju toch. Als er iets is waarvoor ik die school dankbaar was: ze hebben me leren praten. Maar tekenen: nee, daarvoor moest je niet in dé kunsthumaniora van het land zijn, dat was een vergissing. Daarvoor moest je op de oubollige academies in de provinciale nesten zijn, die in de tijd van Da Vinci waren blijven steken. Met kalenders tekenen was allang geen geld meer te verdienen, een kunsthumaniora moest je voorbereiden op de harde realiteit van de kunstwereld: pure business.

dus begin ik volgend jaar maar opnieuw aan de academie... nu ik na meer dan 20 jaar besloten heb dat ik te oud ben geworden om nog zo'n aversie tegen kunst te blijven koesteren. Ik hoop dat ze me wat technieken zullen bijbrengen. Dat wat ik toen vergeefs wilde gaan leren. Onbevangen ben ik niet meer, maar ik kan toch maar mijn best doen om het aan te boren. En de business heb ik niet nodig, ik heb een schoon jobke.

en meer nog: vandaag heb ik de kunst weer opgezocht. Jaja. Het is zo mooi als je mensen op veel latere leeftijd, met een heel andere achtergrond, op verkenning ziet gaan. Zelf dingen plegen, dat van anderen waarderen. Er zit dan een puurheid en eerlijkheid in die me raakt. Ik zat er maar laf bij, te laf om zelf iets naar voren te bregen. Noch enig geschreven woord, noch het magerste schetsje, noch twee noten om te kwelen... kan ook moeilijk anders als je geen tijd voor deze dingen maakt. Maar ik beloof het mezelf: volgend jaar, als de gelegenheid zich zou herhalen, dan doe ik iets. En ik zal er tijd voor maken. Nee: ik beloof niemand anders iets ;-). Ik heb vele jaren bezig geweest met procreatie, misschien tijd voor creatie.

hmm: misschien eerst nog een jaar therapie om de plankenkoorts te lijf te gaan. Niet vergeten op m'n boodschappenlijstje te zetten.